Klaas Dijkhuizen - P.G.Hondema - de wedstrijd van de eeuw

Hoe de Schaakclub Ten Boer in 2002 Nosbo-bekerkampioen werd.

19 maart 2002  De schaakclub Ten Boer staat voor de eerste keer in de geschiedenis in de bekerfinale van de Nosbo. De tegenstander is Unitas uit Groningen. De kansen vooraf om te winnen: onwaarschijnlijk klein!

Immers, Unitas kende een ratinggemiddelde van 2009 tegen Ten Boer slechts 1812, bijna 200 punten verschil. Ogenschijnlijk een niet te overbruggen gat.
 Ondanks dat er in Ten Boer werd gespeeld, waren er behalve de overige clubgenoten geen supporters van Ten Boer. Ook de plaatselijke pers was niet ingelicht over de unieke happening. Kortom, de Schaakclub Ten Boer hield geen moment rekening met een wonder.

De spelers van Ten Boer waren Roelof Kroon (2025), uw blogger (1905), Albert Prins (1691) en Jan Pilon (1625). Unitas kwam opdraven met H.Bosveld (2011), P.G.Hondema (2071), M.K. de Vrieze (2047) en F.Vermeulen (1906).

Beide teams zaten in genoemde volgorde tegenover elkaar. Alleen Roelof kende dus een gelijkwaardige tegenstander. Theoretisch zouden de overige drie borden gewoon drie punten moeten opleveren voor Unitas en dus ook de beker. Het liep iets anders als onze bezoekers en hun supporters hadden gedacht.

Unitas goed uit de startblokken

Onze bezoekers begonnen uitstekend. Aan bord 1 verloor Roelof onverwacht, nadat hij eerst nog bijzonder goed had gestaan. Zijn tegenstander vond echter een verrassende verdediging, die naderhand zelfs winnend bleek, 0-1.

Bord 3: Albert Prins lukte het om in zijn favoriete Scandinavische verdediging een sterke stelling op te bouwen en bood zijn veel sterkere tegenstander vervolgens remise aan wat na lang nadenken werd geaccepteerd, tussenstand 1,5 -1,5.

Bord 4: Jan Pilon mocht proberen het grootste ratingverschil te overbruggen. Er volgde een spectaculaire partij, die tot laat op de avond duurde. Het resultaat in de slotseconden en in grote tijdnood, een serie fouten van de tegenstander, die Jan via een combinatie de dame van de tegenstander opleverde en daarmee de winst. Het staat tot ieders verbazing 1,5 - 1,5.

Toen in 2002 was er nog de regel, dat mocht de stand aan het eind van de avond gelijk zijn, dat dan eerst naar bord 1 t/m 3 gekeken zou worden, eventueel naar 1 t/m 2 en als laatste naar bord 1 mochten de voorgaande uitslagen telkens gelijk zijn. Een remise van mij aan bord 2 zou dus 2-2 betekenen, maar door het verlies aan bord 1 zou de beker naar Unitas gaan. We gaan nu eerst even terug in de tijd.

Assen 1977.

Het is september 1977 als Albert en ik besluiten naar Assen af te reizen voor een plaatselijk toernooi. Een groot succes werd het niet. Ter afsluiting deed ik nog even mee aan een simultaan, de simultaangever is Piet Hondema. In mijn favoriete en succesvolle verdediging van dat moment, het Frans, veegt hij mij op kansloze wijze van het bord. Ik was voor jaren genezen van de Franse verdediging.

25 jaar later
Voor het eerst treffen uw blogger en Piet Hondema elkaar weer in een schaakpartij. Dit keer wat 'serieuzer' dus, maar het eerste wat er door mij heen ging was de gedachte: "Ik heb nog iets goed te maken."

Het werd voor de Schaakclub Ten Boer de 'wedstrijd van de eeuw'.

Klaas Dijkhuizen – Piet Hondema, 19 maart 2002, Nosbo-bekerfinale 2001-2002 te Ten Boer.

1. d4 Nf6 2. Nf3  e6 3. Bf4 d7-d5 4. Nbd2 c5 5. e3 Nc6 6. c3

(Een door mij jarenlang gespeelde opstelling –de basis is het Colle-systeem maar hier met loper buiten de pionnenketen en dan weer de London-opstelling genoemd. Niet bijzonder voor wit volgens de theorie, want bij het juiste, maar wel actieve, tegenspel kan zwart gemakkelijk de zaak in evenwicht brengen. Zwart probeert dan of e6-e5 door te drukken of op de damevleugelactief spel te ontwikkelen. Toch, psychologisch gezien dwingt wit wel vanaf het begin direct grote alertheid af bij de tegenstander, terwijl veel spelers juist de zaak  eerst rustig willen opbouwen en ontwikkelen.  Hondema kiest ook voor de laatstgenoemde aanpak.

 6. ….Bf8-e7 (hier wordt de voorkeur gegeven aan Ld6 door de deskundigen, gevolgd door afruil).

7. Bd3 O-O 8. h4 (Wit opent het bal met duidelijke bedoelingen) … a5 9 g4 (Nog agressiever. Zwart neemt de handschoen op en laat het zich bewijzen). Nxg4 10. Bxh7+

10. …Kh8

Nog een voordeel van deze opening.  Als de zaak één keer op de rails staat en wit wat aanknopings-punten heeft dan rijgen de kansen zich aaneen. Offers, soms ook tegenoffers en combinatie-mogelijkheden zijn soms duizelingwekkend.  Desondanks, al maak je een klein foutje in een dergelijke stelling als deze partij, toch blijft de vis vaak nog wel aan de haak zitten. Zo gaat het ook in de partij. De zwarte koningsstelling ligt intussen al een beetje bloot en alle witte stukken staan op het lanceerplatform.

11. Bd3 f5 (Beter lijkt f6 ter voorkoming van plaatsing stukken op e5 of g5) 12. Qe2 c4 13. Bc2 b5

14. Ne5 Ncxe5 15. dxe5 Qe8 (De beste zet? Of toch naar de damevleugel? Zwart hinkt al op twee gedachten.) 16. Nf3 (h5 lijkt ook goed, maar ik denk dat ik met de gedachte zat te spelen om werkelijk geen tegenkans weg te geven en besluit eerst d4 vast te leggen.)

16. …. Bd7 17.Nd4 Qh5 18. Kd2 b4 (Zwarts poging om de tegenaanval in te zetten, maar het is al te laat.

19. f3 Nh6

Beide spelers zijn inmiddels in grote tijdnood. Wit moet al lange tijd veel tijd besteden aan mogelijke b4 –ruil en opmarsen, openen van de b-lijn door zwart en inschatten wie als eerste de koning van de tegenstander in gevaar kan brengen. Zwart idem dito, maar met een koning in groter gevaar.

20.Rag1  

Alle witte stukken zijn nu in actie 20. ….Qf7 (De dame gaat vrijwillig terug. Tf7 is een alternatief, maar zwart heeft al grote problemen en blijft in grote problemen.) 21. Qg2 Rg8 22. h5 Rge8 (Heen en weer, zingt Drs.P op de achtergrond) 23. Qg6 Qxg6 24. hxg6 Bf8

 25. Bg5 (Direct e4 wint snel.) Kg8

26. e4 dxe4 27. fxe4 Ng4 28. exf5  exf5 29. e6 Bxe6 30. Nxe6 Rxe6 31. Bxf5 Rd6+ 32. Kc2 Nf6

33. Rd1 (Lijkt een rotzet, maar is een schoonheidsfoutje in grote tijdnood. Th4 is duidelijk met mat na Th1. Toch wacht zwart ook hier een verrassing, die hij mogelijk ook al zelf had zien aankomen) Rad8 34. Be6+ ! Rxd8 en hier stoppen mijn notities. Vermoedelijk is er echt op dat moment opgegeven, want het paard kan niet spelen wegens Th8! En mat. Verder staat zwart een ‘kwal’ achter natuurlijk in een stelling waarin wit kan kiezen hoe hij het af kan maken.

Gelukkig is Alberts Schaakblog helderder over de verdere gang van zaken (Alberts Schaakblog d.d. 3en 5 juli 2006!). Zie hier hoe Albert Prins een en ander destijds heeft vastgelegd:

 Inderdaad wist hij zich via een krachtige opmars van pionnen al meteen na de openingsfase een zeer kansrijke stelling te verschaffen. In feite kon Hondema zelfs niet veel beginnen en moest zich met kleine verdedigende zetjes op de been houden. Het komt er dan op aan om op het goede moment de stelling van de tegenstander open te breken en dat lukte Klaas ook. In de tijdnoodfase vlogen de stukken vervolgens over het bord.

Toen de rookwolken waren opgetrokken, bewoog een kleine, maar o zo vrije a-pion zich langzaam maar zeker richting promotieveld (hier schiet de enigszins belezen schaker meteen het eerbetoon van Jan Hein Donner aan de a-pion te binnen). Hondema zag een en ander met lede ogen aan en feliciteerde Klaas vervolgens met de overwinning.

Ten Boer had de 'wedstrijd van de eeuw' gewonnen en daarmee de Nosbo-beker. Wonderen bestaan dus toch, ook in de schaakwereld.