Statistiek en voetbal

Onbegrijpelijk of waardevol?

Aan het einde van het afgelopen voetbalseizoen werd ik enigszins bekritiseerd wat betreft mijn mening over het 4-4-2-systeem en wanneer dit toe te passen. Zie ook nog eens de terugblik op het Omlandia A1-seizoen.
Ik begreep het niet, aldus de schrijver. Ook het gebruik van statistieken bij mijn voetbalverslagen van onze Omlandia-A1-jeugd voegde in zijn ogen niets toe. Hierbij alsnog een reactie van mijn kant.

Allereerst mijn algemene insteek in de verslagen. Ik noem in negatieve zin nooit de naam van de nog jeugdige betrokkenen in mijn inmiddels 11-jarige periode dat ik stukjes en verslagen schrijf van het team van mijn zoon. Ze moeten fouten maken, gewoon om te leren.

Altijd is verder geprobeerd er een positief verhaal van te maken en zeker in hun jonge jaren. Nu, naarmate ze richting volwassenheid gaan, hanteer ik wat vaker hier en daar een kritische noot in het algemeen. De statistische feitjes zijn een liefhebberij van mijn kant, maar gebaseerd op een redelijk betrouwbare waarneming en vastlegging van elke wedstrijd.

4-4-2

We beginnen met het 4-4-2 systeem.  Ik geef het toe, daar heb ik niet zo veel mee. De reden, ik ben gek op aanvallen, ik ben gek op winnen en ik ben gek op mooi voetbal. Hoe je het ook wendt of keert, in het algemeen is van mooi voetbal niet snel sprake bij een 4-4-2 systeem. En al helemaal niet, of alleen in zeldzame gevallen, wanneer de tegenstander er ook voor kiest.

We hebben de afgelopen weken weer 'kostelijk' kunnen genieten van het EK-voetbal. Portugal was na vijf gelijke spelen uiteindelijk de winnaar. Angst om te verliezen vierde ook bij Portugal hoogtij en de meeste wedstrijden van het team waren oersaai en vervelend. Tijdverspilling was het vaak voor de kijker en voetballiefhebber.

Portugal koos ook voor een 4-4-2-systeem. Ondanks het bezit van één van de beste spitsen ter wereld en verder een goed en technisch team durfde de coach het niet aan om een iets aanvallende opstelling te kiezen. Hij had geluk met deze in mijn ogen laffe opstelling.
Heeft de Portugese coach dus met zijn opstelling gelijk gekregen? Ik vind van niet. Portugal had af en toe gewoon puur geluk zoals tegen Kroatië met slechts één goede aanval in de 116e minuut.

Ik ben dus een 'aanvaller'. Dat wil niet zeggen, dat ik in de sport maar risicoloos ten aanval trek, mocht ik nog voetballen. Anders zou ik ook niet zo'n 24x schaakkampioen zijn geworden.

Gedachtebasis

Een goede verdediging, een superconditie, benutten kwaliteiten, slim spel en streven naar spelbeheersing. Mocht het onverhoopt misgaan dan kies ik voor spel waar de winst pas op de eindstreep in beeld komt voor de tegenstander. Ondertussen natuurlijk wel continu en scherp loerend op de tegenaanval.

Schaaktechnisch koos ik met zwart vaak voor verdedigingssystemen met de mogelijkheid van een snelle aanval bij een missertje van mijn tegenstander. Bij goed spel van beide kanten was langdurig zitvlees (3,5 - 4 uur en een kwartier) dan in elk geval nodig bij mij of mijn tegenstander als hij wilde winnen. Geloof me, je bent dan werkelijk bekaf na afloop. 10 of 11 km lopen en rennen in een voetbalwedstrijd van 1,5 uur is dan echt een makkie.

Eén ding is ook zeker: bij 4-4-2 kan de tegenstander altijd vanuit de achterhoede in alle rust opbouwen, omdat deze met maar twee man voorin niet of nauwelijks kan worden aangevallen. Dat is niet mijn stijl dus, want de tegenstander mag gedeeltelijk het spel bepalen. Het is echter een kwestie van smaak en in Italië doen ze bijna niet anders. Of het voetbal daar en met dit systeem leuker is?

Statistiek

De film Moneyball, onlangs nog op tv en op feiten gebaseerd, gaat over honkbalclub Oakland Athletics.

Oakland Athletics was het 'lachertje' in de USA-honkbalwereld toen ze de ene na de andere zogenaamd 'waardeloze' speler kochten in 2001. Niet op basis van scouting, maar 100% gebaseerd op statistieken als passing, slaggemiddelde en andere cijferfeiten. Eerst ging het nog wat moeizaam bij het begin van de competitie, maar toen kwamen ze op toeren. Ze wonnen voor honkbalbegrippen na verloop van tijd een ongekende serie van 20 wedstrijden op rij en werden kampioen in hun klasse.

FC Midthjylland. De naam bijna onuitspreekbaar, haast geen mens weet waar het kleine stadje ligt, maar wordt wel Deens kampioen in het seizoen 2014-2015. Op basis waarvan? U raadt het al. Statistiek. Scouting met het oog kan bij deze club al bijna de prullenbak in. Het is bij deze club zelfs min of meer verboden! Grappig is dat ex-FC Groningen-speler Tim Sparv daar wordt gezien als de motor in het team waar alles om draait.

Een lezenswaardig artikel over de club vindt u op: https://decorrespondent.nl/2566/Voor-de-scouts-van-deze-club-is-het-kijken-van-wedstrijden-verboden/226598751390-0fa5648d

AZ heeft inmiddels de statisticus van honkbalclub Oakland Athletics als adviseur ingehuurd. De Engelse clubs werken ook al met statistieken als hulpmiddel. Langzamerhand gaan meer Nederlandse clubs overstag. Ik voorspel u dat nagenoeg heel Nederland binnen nu en tien jaar er gebruikt van maakt. Tot het amateurvoetbal toe.

FC Groningen - Tom van Weert

De moeilijkheidsgraad van statistiek zit hem vaak in het begrijpen van de vele cijfers en het vertalen van de cijfers naar gewone mensentaal. Immers, niet elke coach is een getallenfreak. Het is ook niet direct het belangrijkste in de sport, maar wel een supergoed hulpmiddel. Tom van Weert zou ik dus als profvoetbalclub niet snel aangetrokken hebben als spits. Hij scoort gewoon te weinig.

De app Kick ontbreekt natuurlijk ook niet op mijn Samsung. Een en al kennisvoorsprong voor de echte voetballiefhebber en cijferfreak.

Tot slot

Nog altijd is in de statistiek de speler met de slimme pass niet direct herkenbaar (maar misschien is het wel degene met de meeste assists). Nog altijd heb je ook de echte kenner nodig, misschien toch nog wel een scout af en toe.
Hoe vaak ik echter op basis van 10 jaar verzamelen van feiten echter al een heel ander wedstrijdbeeld heb dan de gemiddelde toeschouwer is ontelbaar. Waardevolle informatie voor een coach die wil winnen! Onmisbaar in mijn ogen. Niet allesbepalend misschien, maar in elk geval als hulpmiddel.

Het lijkt dus een kwestie van tijd wanneer er bij de senioren in het amateurvoetbal met een chip in de schoen of shirt wordt gespeeld en / of andere computerhulpmiddelen. Vorige week het eerste krante-artikel over iets dergelijks gelezen. Dan wordt het echt schaken op het veld. Nog leuker dus.

Dan nogmaals de kritiek die ik mocht ontvangen. Tsja, ik kan mijn aanvallende speelstijl moeilijk te grabbel gaan gooien. Zeker als de statistieken van het afgelopen seizoen min of meer aantonen dat de gehanteerde 4-4-2-speelstijl niet het gewenste rendement opleverde en de resultaten achteruit gaan.

De uitslagen resulteerden immers steeds vaker in verlies en het aantal aanvallen ging van gemiddeld 13 > 7. Een achteruitgang van 50%!
Dat zijn dus wel feiten en achterin werd het helemaal een 'geitenkaas' (Johan Cruijff) met een enorme toename van tegendoelpunten. Om over de afnemende spelvreugde bij de jongens maar te zwijgen. De goede lezer begrijpt het al. Ik ben het 'niet' helemaal met de ingezonden reactie eens. Statistiek in de sport wordt zelfs de toekomst.